Ware aanbidding versus christelijke leven (Godsdienst versus religie)

In Johannes 4 worden verschillende tegenstellingen gepresenteerd. We hebben er al 3 gezien. Vandaag bespreken we een 4de, de tegenstelling tussen ‘ware aanbidding’ en het ‘christelijke leven’. Laten we deze twee tegenstellingen eerst uitleggen:

Aanbidden in Geest en waarheid:  Aan de een Samaritaanse vrouw legt Jezus uit dat er een tijd is gekomen waarin echte aanbidders God moeten aanbidden in geest en waarheid. Ware aanbidding gaat over het oprechte, innerlijke aanbidden van God, in overeenstemming met wie Hij is. Het gaat niet alleen om uiterlijke rituelen, maar om een diepe en oprechte relatie tussen God en de mens. Het is dus onlosmakelijk verbonden met een intense liefdes relatie tussen God en de mens. De waarheid spreekt over een juiste levensstijl die overeenstemt met de liefde voor God. Het is dus te begrijpen als het tegenovergestelde van schijnheiligheid. Deze liefdesrelatie is alleen mogelijk indien je opnieuw geboren bent. Je kan enkel God waarlijk aanbidden indien God je geest vernieuwd heeft. Want daarvoor ben je ‘dood’. Het houdt dus ook wedergeboorte in.

Christelijke leven:  Christelijk leven zoals het hier in deze tekst bedoeld wordt verwijst naar de manier waarop gelovigen Christus volgen en hun leven in overeenstemming brengen met zijn leringen en voorbeeld. Het verwijst dus naar het praktische aspect van het geloof. Het is de manier waarop een gelovige zijn of haar geloof in Christus in het dagelijks leven tot uitdrukking brengt. Dit dus gaat over het navolgen van christelijke wetjes en regels (zonder een persoonlijke band te hebben met God) of het naleven van Gods geboden vanuit een liefde voor Hem.

 Het is belangrijk om te begrijpen hetgene we hier omschrijven als een tegenstelling in principe GEEN tegenstelling zou mogen zijn (of is). In een ideale situatie zijn ze nauw met elkaar verbonden en vullen ze elkaar aan. Ze verwijzen naar verschillende aspecten van het geloofsleven, maar zijn beide essentieel en waardevol voor een gelovige.

 Het wordt problematisch wanneer de nadruk uitsluitend ligt op uiterlijke vormen en regels, zonder een oprecht hart en een innerlijke verbinding met God. Het gevaar van een wettische christelijke levensstijl is dat het de nadruk legt op het volgen van externe regels en voorschriften, zonder dat er een levende en persoonlijke relatie met God aanwezig is. Een wettische benadering kan leiden tot een oppervlakkige vorm van geloof en kan de ware essentie van het christelijk geloof verduisteren. Vaak wordt dit benoemd als RELIGIE

 Enkele potentiële problemen van een wettische christelijke uiterlijke christelijke levensstijl zijn:

1. Verlies van genade en liefde: Wanneer de focus ligt op het naleven van regels en het voldoen aan wettische normen, kan de genade en liefde van God naar de achtergrond verdwijnen. Het geloof wordt dan meer gebaseerd op prestaties in plaats van op Gods onverdiende gunst en liefde.
2. Zelfrechtvaardiging: Een wettische benadering kan leiden tot een gevoel van zelfrechtvaardiging, waarbij mensen denken dat ze door het volgen van regels en het naleven van voorschriften Gods goedkeuring kunnen verdienen. Dit kan een gevoel van superioriteit ten opzichte van anderen creëren en leiden tot een gebrek aan nederigheid en mededogen.
3. Ondiepe spiritualiteit: Het volgen van regels kan leiden tot een oppervlakkig geloofsleven, waarbij de nadruk ligt op uiterlijke gedragingen in plaats van een diepe innerlijke transformatie. Een wettische benadering kan het moeilijk maken om een diepe relatie met God te ontwikkelen, omdat de focus te veel ligt op de naleving van regels in plaats van op een oprecht hart en innerlijke aanbidding.
4. Mislukking om de essentie van het geloof te begrijpen: Een wettische benadering kan de nadruk leggen op rituelen, tradities en externe vormen, waardoor de essentie van het christelijk geloof, zoals liefde, genade, vergeving en persoonlijke relatie met God, uit het oog wordt verloren.

 God is op zoek naar mensen die Hem in geest en waarheid aanbidden (Johannes 4:23-24). Hij verlangt naar een diepe, oprechte relatie met zijn schepping. De gehele bijbel draait om liefde, wij zijn uit liefde geschapen, uit liefde gered, uit liefde gaf hij Zijn zoon, uit liefde heeft Hij ook ons lief en Uit liefde heeft Hij zich geopenbaard. , … Kortom, de Bijbel bulkt van de voorbeelden waarin god laat zien dat Hij vanuit Liefde alles doet. Hij is dan ook op zoek naar hen die ook vanuit liefde in relatie met Hem willen leven. Dat overstijgt bij verre een gevolgd normen en waarde systeem.

 Het is dus belangrijk om de balans te vinden tussen ware aanbidding en een christelijke levensstijl, waarbij het hart en het gedrag in harmonie zijn. Dit betekent dat we God met heel ons wezen liefhebben en dienen, zowel innerlijk als uiterlijk.

Even goed om te benadrukken is dat er met ‘in Geest en in waarheid’ ook niet bedoeld wordt om op ‘het gevoel’ te leven. Je zou kunnen denken dat je altijd gods liefde moet voelen als je iets doet. Dat is ook niet waar. Het is oké om vaste gewoontes te hebben, op vaste tijdstippen te bidden, je bijbel te lezen, zondag naar de dienst te gaan en zo voort. Maar het mag niet beperkt blijven tot handelen alleen.

 Opdracht:

 Ga deze dag in gebed op welke tereinen in je leven mag groeien in liefde voor Hem. Waar je misschien Reflecteer op je eigen spirituele praktijk en levensstijl. Denk na over de manier waarop je God aanbidt en hoe je je christelijke geloof in je dagelijkse leven tot uiting brengt. De belangrijkste vraag die je jezelf hier kan stellen is: “Doe ik de dingen die ik doe uit liefde voor God tot eer van Hem, of doe ik ze uit een gevoel van ik ‘moet’ ze doen, het ‘hoort’ zo of doe ik ze omdat ik God liefheb?”

Zelf putten versus ontvangen (Aardse bronnen versus de bron van levend water)

De volgende tegenstelling die we tegenkomen in johannes 4 is die tussen het water zelf putten en het water ontvangen van Christus. Een verwijzing naar een theologisch gegegeven dat met regelmaat terug komt in de Bijbel. Namelijk dat onze zoektocht naar geluk, redding en vervulling, niet door eigen werken kunnen worden vervuld maar we daar God voor nodig hebben.

 Jezus vraagt aan de Samaritaanse vrouw om water voor te drinken, maar vervolgens spreekt Hij over een ander soort water, levend water genoemd, dat Hij te bieden heeft. Hij zegt dat iedereen die van dit levende water drinkt, nooit meer dorst zal hebben.

 De tegenstelling tussen het water zelf putten en het water ontvangen van Christus draait om de concepten van menselijke inspanning en goddelijke genade. Het 'water zelf putten' symboliseert de menselijke pogingen om te voldoen aan spirituele verlangens en behoeften door middel van eigen inspanning, zoals het naleven van religieuze voorschriften, het streven naar deugdzaamheid of het zoeken naar spirituele verlichting. Ook het nastreven van geluk op allerlei manieren hoort daarbij. Deze vrouw zocht ondermeer ook geluk in haar liefdesleven en eindigde zo zoekend naar geluk bij verschillende mannen.

 Aan de andere kant staat het 'water ontvangen van Christus', wat verwijst naar het idee dat de vervulling van onze spirituele verlangens en daarnast ook het geestelijk kunnen overleven (men kan niet zonder water) niet kan worden bereikt door onze eigen inspanningen, maar alleen door de genade van God, vertegenwoordigd door Jezus Christus. Het is een uitnodiging om onze afhankelijkheid van God te erkennen en ons open te stellen voor zijn genade en leiding.

 Intressant is ook om even stil te staan bij het feit dat Jezus als de bron van levend water, onvoorwaardelijk beschikbaar is voor iedereen die Hem gelooft en ontvangt. Jezus zegt tegen de vrouw: "Maar wie het water drinkt dat Ik hem zal geven, zal nooit meer dorst krijgen. Maar het water dat Ik hem zal geven, zal in hem een bron worden van water dat opwelt tot in het eeuwige leven" (Johannes 4:14). Dit impliceert dat geluk, redding en vervulling niet afhankelijk zijn van onze eigen prestaties of verdiensten, maar van het geloven in Jezus en het ontvangen van de genade die Hij te bieden heeft.

 Daarom kan een mens nooit zelf zijn redding voorzien of volledige vervulling bereiken zonder God. Gelukkig zijn is meer dan het bevredigen van tijdelijke verlangens of het najagen van wereldse doelen. Het gaat om het erkennen van onze diepere spirituele behoeften en het streven naar een relatie met God, die de enige bron is van blijvende vreugde, vrede en vervulling.

opdracht:

Ook wij zijn als Christenen vaak op zoek naar geluk en vervulling. Omdat ook wij met onze beide voeten in deze wereld staan zijn ook wij vatbaar om geluk te zoeken in deze wereld. De klassiekers als geld en macht, herkennen we vaak wel. Maar we zoeken misschien ook wel voldoening in vakantie, een hobby, of verslaving waarvoor de dienst (aan God) moet wijken. Dit kunnen zelfs nobele doelen zijn, als vrijwilligerswerk, je gezin  of zelfs je inspanningen in de kerk. Ook al zijn deze inderdaad belangrijk, ze kunnen wel allemaal de plaats innemen van afhankelijk zijn van God. Vraag daarom in je stille tijd vandaag om inzicht van God. Doorloop eens waar jij je tijd, geld en inspanningen in investeerd om 'geluk' te vinden en of je nog wel afhankelijk ben van Hem. Een bekende spreker zei ooit eens: "Daar waar jij je tijd en geld in investeerd, daar ligt je hart!"

Fysieke dorst versus spirituele dorst

In Johannes 4 wordt het verhaal verteld van Jezus die bij een put in Samaria zit en een gesprek aangaat met een Samaritaanse vrouw die water komt putten. We hebben al gezien daat jezus daarmee enkele belangrijke culturele grenzen doorbrak. Vandaag kijken we even naar de boodschap van dit verhaal. Tijdens hun gesprek verwijst Jezus naar geestelijke dorst en natuurlijke dorst. Deze tegenstelling tussen geestelijke en natuurlijke dorst laat ons enkele zaken zien die belangrijk zijn om mee te nemen:

Geestelijke dorst blijkt groter en belangrijker te zijn dan de natuurlijke dorst: Jezus gebruikt de metafoor van water om het verlangen naar geestelijke vervulling en betekenis aan te duiden. Israël is een warm en stoffig land. De noodzaak van steeds water(bron) in de buurt te hebben is er van levensbelang. Hij zegt dat het water dat Hij kan geven, een eeuwige bron zal zijn en degene die ervan drinkt nooit meer dorst zal hebben. Hiermee wil Hij aangeven dat geestelijke vervulling en relatie met God een diepere bevrediging bieden dan materiële of tijdelijke behoeften, maar ook net als water van levensbelang is.

Geestelijke dorst kan alleen worden gelest door Jezus: Jezus presenteert zichzelf als de vervulling van de geestelijke dorst. Hij zegt: "Maar wie drinkt van het water dat Ik hem zal geven, zal in eeuwigheid geen dorst meer krijgen. Maar het water dat Ik hem zal geven, zal in hem een bron worden van water dat opwelt tot in het eeuwige leven." Jezus claimt dat Hij de enige is die ware vervulling en bevrediging kan geven aan de diepste verlangens van de ziel. Ook wijst Hij er zo op dat (over)leven zonder Hem ook niet kan.

Een natuurlijke dorst kan ons wijzen op onze geestelijke behoeften: In het gesprek met de Samaritaanse vrouw maakt Jezus gebruik van haar verlangen naar water om haar bewust te maken van haar diepere geestelijke dorst. Hij zegt haar dat als ze van het water drinkt dat Hij geeft, ze nooit meer dorst zal hebben. Hiermee laat Hij zien dat onze natuurlijke behoeften en verlangens een aanleiding kunnen zijn om onze geestelijke noden en onze behoefte aan een relatie met God te erkennen. Vele mensen proberen hun leven zin te geven door rijkdom, macht, aanzien en zo verder. Net zoals de Samaritaanse geluk zicht in haar liefdesrelaties. Ze zoeken geluk daar waar dit enkel maar zeer tijdelijk is en géén eeuwigheids waarde heeft. Maar eeuwig geluk en leven ligt bij Hem die alles schiep.

Geestelijke dorst is universeel: Het gesprek tussen Jezus en de Samaritaanse vrouw benadrukt dat geestelijke dorst niet gebonden is aan specifieke culturele of religieuze achtergronden. Jezus biedt geestelijke vervulling aan mensen van alle achtergronden en nodigt iedereen uit om tot Hem te komen en te drinken van het levende water. Dus man/vrouw, Jood/samaritaan, arm/rijk,… Allen hebben het levende water nodig.

Het levende water is een bron IN ons: In tegenstelling tot natuurlijk water dat extern is en steeds opnieuw moet aangevuld worden is het levende water een bron in ons. Het is als het ware voortdurende vernieuwing. Het is geen eenmalige gebeurtenis, maar een voortdurende ervaring van Gods genade en werk in ons leven. Wanneer het levende water een bron in ons wordt, betekent dit dat we niet afhankelijk zijn van externe omstandigheden of bronnen om geestelijk te worden gevoed. We hoeven niet steeds opnieuw extern water te drinken om onze geestelijke dorst te lessen, omdat we een constante bron in ons hebben die voorziet in onze behoeften. Het toont ook de intieme en persoonlijke relatie die we met God hebben. Door de Heilige Geest hebben we directe toegang tot Gods aanwezigheid en voorziening. We kunnen putten uit die bron van genade, wijsheid en leiding op elk moment van ons leven.

Al met al kunnen we leren dat onze geestelijke behoeften en dorst essentieel zijn en dat ze alleen kunnen worden vervuld door een relatie met Jezus Christus. Hij biedt een diepere vervulling en bevrediging dan materiële of tijdelijke zaken ooit kunnen bieden. Het is een uitnodiging om onze geestelijke dorst serieus te nemen en ons tot Hem te wenden voor vervulling en betekenis in ons leven en alles in ons leven te laten beïnvloeden door dat levende water dat in ons is

Opdracht:

Als er een bron van levend water in ons is, worden we geroepen om dit levende water te delen met anderen. Net zoals we geestelijk gevoed worden door de aanwezigheid van de Heilige Geest, worden we aangemoedigd om anderen te helpen in hun geestelijke zoektocht en hen te wijzen op de bron van levend water. Neem je voor vandaag minstens één keer iets van God uit te delen.

Jood versus Samaritaan/ Man versus vrouw

 Er zijn in Johannes 4 een aantal tegenstellingen of uitersten te vinden die elkaar ontmoeten of getoond worden. Het is dus intressant daar even bij stil te staan. Vandaag kijken we naar een tegenstelling die cultureel veelzeggend was. De ontmoeting tussen een samaritaanse en een jood, tussen een vrouw en een man.

Dat deze tegengestelden elkaar ontmoeten leert ons een aantal zaken. Het is geen allesomvattende en sluitende lijst,we sommen enkele opvallende op:

Het toont Gods onbevooroordeelde liefde: Jezus doorbrak de culturele en religieuze tegenstellingen tussen Samaritanen en Joden door met de Samaritaanse vrouw in gesprek te gaan. Dit herinnert ons eraan dat Gods liefde onbevooroordeeld is en niet beperkt wordt door onze menselijke scheidslijnen. God roept ons op om mensen ongeacht hun afkomst, etniciteit of religie lief te hebben en te accepteren. Deze boodschap geldt ook nog voor vandaag!

Het toont het belang van verzoening en eenheid: De spanningen tussen Samaritanen en Joden waren diepgeworteld, maar Jezus zocht verzoening door de Samaritaanse vrouw zijn genade en waarheid aan te bieden. Dit toont ons het belang van het nastreven van verzoening en het streven naar eenheid, zelfs in situaties waarin culturele of religieuze tegenstellingen bestaan. Het evangelie overbrugt de kloof en brengt mensen samen in Christus. Bedenk even dat God zelf vanuit zijn goddelijke natuur de grens overschreid naar het menselijk en zichzelf daarin wil verbinden met een verbond. Hoeveel te meer moeten wij dan over cultuur of denkpatronen heen stappen om Gods liefde te kunnen laten zien.

Het toont het gevaar van zelfrechtvaardiging: In het verhaal toont Jezus de vrouw haar zonden en verkeerde aanbidding. Dit herinnert ons eraan dat niemand rechtvaardig voor God kan staan op basis van zijn eigen verdiensten. Het is verleidelijk om onszelf als ‘beter’ te beschouwen op basis van ons geloof, denkwijze, cultuur of afkomst of wat wij de juiste interpretatie vinden van de Bijbel. Maar het is essentieel dat we erkennen dat we allemaal zondaars zijn die afhankelijk zijn van Gods genade.

Het toont de gelijke waarde voor God: Hoewel er verschillen zijn tussen mannen en vrouwen, is het belangrijk om te onthouden dat beide geslachten gelijke waarde hebben voor God. In het verhaal van Johannes 4 benadrukt Jezus deze gelijkwaardigheid door als man met een vrouw in gesprek te gaan. Het herinnert ons eraan dat God geen onderscheid maakt op basis van geslacht, maar ons allen liefheeft en betrekt bij zijn plan van redding. Meer hierover kan je vinden in onze bijbelstudie hier.

Het toont de inclusiviteit in het Koninkrijk: In de cultuur van die tijd werden vrouwen vaak genegeerd of als minderwaardig beschouwd. Jezus doorbrak echter deze sociale normen en erkende haar waarde door haar te betrekken bij het gesprek over geestelijke zaken. Het herinnert ons eraan dat in het Koninkrijk van God iedereen, ongeacht geslacht, ras of achtergrond, welkom is en een belangrijke rol speelt.

Het toont een respectvolle interactie: Het voorbeeld van Jezus' interactie met de Samaritaanse vrouw toont ons een respectvolle interactie tussen een man en een vrouw. Jezus behandelt de vrouw met vriendelijkheid, geduld en waardigheid. Hij negeert de culturele barrières en engageert zich in een openhartig gesprek. Deze les herinnert ons eraan om elkaar met respect en waardigheid te behandelen, ongeacht het geslacht, en om ruimte te geven voor eerlijke en diepgaande communicatie.

De lessen uit het verschil tussen Samaritanen / Joden en man / vrouw in Johannes 4 nodigen ons uit tot een dieper begrip van Gods liefde, verzoening, nederigheid en missie. Ze herinneren ons eraan dat het evangelie alle mensen omarmt en dat we als gelovigen geroepen zijn om de boodschap van hoop en redding met anderen te delen, zonder ons door culturele, religieuze of raciale verschillen te laten beperken.

OPDRACHT:

1) Ken je nog plaatsen in de Bijbel waar God de culturele/godsdienstige of andere grenzen overschreidt om contact te leggen met de mens?

2) Bid dat God je laat zien waar je misschien zelf grenzen trekt waarvan je vindt dat ze niet overschreden mogen worden. Vraag God of deze grenzen terecht zijn.